Cierpisz z powodu bolesnych miesiączek? Zastanawiasz się, co robić? Kiedy zgłosić się do lekarza?

Fakty, przyczyny i podziały

 

Bolesne miesiączkowanie występuję u około 30 do 70% dziewcząt i młodych kobiet. Jest wiele kobiet cierpiących tak jak Ty!
To ból podbrzusza, który może promieniować w górę brzucha, w kierunku kręgosłupa lub wewnętrznej strony ud.
Ból rozpoczyna się 1-4 godziny po początku miesiączki i trwa 1-2 dni. Czasem pojawia się już 2 dni przed miesiączką i trwa do 4 dni.
Pojawia się najczęściej po 6 miesiącach – do 3 lat po pierwszej miesiączce, gdy nasze cykle stają się owulacyjne, czyli w pełni dojrzałe.

Przyczyna: W czasie miesiączki w macicy wydzielają się prostaglandyny. Te substancje powodują skurcze macicy, co daje dolegliwości bólowe.

Podział bolesnego miesiączkowania:

• Pierwotne – najczęściej cykle miesięczne są prawidłowe, a w miednicy nie stwierdza się nic patologicznego, złego. To 9 na 10 przypadków.
• Wtórne – raczej więcej niż 3 lata po pierwszej miesiączce, boimy się takich spraw jak endometrioza, stany zapalne w miednicy, zmiany anatomiczne, torbiele jajników czy nawet ciąży pozamacicznej. Występuje u 10% kobiet zgłaszających ten problem.

Możemy ocenić nasilenie bolesnego miesiączkowania:

• Łagodne: ból w 1. dniu miesiączki, bez objawów dodatkowych, bez ograniczeń w codziennym życiu
• Umiarkowane: ból przez 2-3 dni, objawy dodatkowe obecne, niewielkie ograniczenia w codziennym życiu
• Ciężkie: duże nasilenie dolegliwości bólowych, liczne objawy dodatkowe, duże utrudnienia na co dzień, łącznie z nieobecnością w szkole/ pracy.

Objawy dodatkowe to: nudności, wymioty, bóle głowy, biegunka, zmęczenie, ból pleców, skurcze mięśni
utrata apetytu, drażliwość, nerwowość, zmiany nastroju

 

Wczesne macierzyństwo chroni nas przed bolesnymi miesiączkami.

Leczenie: zaczynamy od prostych metod

Jeżeli bolesne miesiączki są łagodne, a jeszcze nie współżyłaś i nie dzieje się nic innego, lekarz może zalecić leczenie bez badania na fotelu ginekologicznym.

Przyjmujemy ibuprofen doustnie:

• Na początku 800 mg (4 tabletki ibuprofenu zwykłego lub 2 max/forte – sprawdź na opakowaniu),
• potem 400 mg (2 tabletki zwykłe lub 1 mocną),
• równo co 8 godzin, czyli 3 razy dziennie.
• Leczenie ZACZYNAMY 1-2 dni przed spodziewaną miesiączką i kontynuujemy przez 2-3 dni. To bardzo ważne!
• Dawki muszą być pełne, a leczenie regularne. Przyjmowane leki powinny być dokładnie w takich dawkach. Jeśli weźmiemy za mało – nie będzie działało, a za dużo – możemy przedawkować.
• Dokładnie sprawdzamy ulotkę, a w nim przeciwwskazania, możliwe skutki uboczne, interakcje z innymi lekami i inne.
• Nie zaleca się przekraczania dawki 1,2 gramów na dobę, czyli 6 tabletek po 200 mg na dobę.
• Lek nie jest w 100% bezpieczny, należy przyjmować go z posiłkiem lub tuż po nim i pić dużo wody. W ten sposób chronimy żołądek i nerki.
• Ważniejsze jest przyjmowanie leku w trakcie śniadania/kolacji niż trzymanie się sztywno 8 godzin.

Mamy w arsenale również inne leki na receptę z grupy tej samej, co ibuprofen, a silniejsze.
Do nich należą np.: ketoprofen, diclofenak (np. w czopkach), naproksen, kwas mefenamowy, czasem inne.

Po 3 miesiącach, w przypadku braku efektów leczenia przeciwbólowego, lekarz może zaproponować dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne (leczenie hormonalnego – hamowanie owulacji) na 3-6 miesięcy lub dłużej.
Tabletki antykoncepcyjne i leki przeciwbólowe można ze sobą łączyć.

Jakich leków nie przyjmujemy?

Paracetamol może być za słaby.
Drotaweryna, choć przeciwskurczowa, też nie do końca dobrze będzie działać.
Kwas acetylosalicylowy – zwiększa ryzyko krwawienia.

Jeśli przyjmujesz paracetamol lub drotawerynę (to są nazwy międzynarodowe popularnych leków, w internecie bez problemu znajdziesz ich słynne handlowe odpowiedniki) i jesteś zadowolona – to w porządku!

Badania w przypadku bolesnego miesiączkowania

Badania nie są obowiązkowe. Gdy lekarz oceni, że warto, może wykonać następuje badania:
USG dopochwowe , w przypadku dziewic: przezbrzuszne/przezodbytnicze.
Dodatkowe badania laboratoryjne z krwi, np. morfologia, CRP – parametr stanu zapalnego, cytologia, posiew z dróg rodnych w kierunku bakterii, βhCG – w kierunku ewentualnej ciąży, badanie ogólne moczu i posiew moczu (jeśli podejrzewamy chorobę układu moczowego) lub inne.

Sposoby domowe, alternatywne na bolesne miesiączki

Nie są to metody o 100% dowiedzionej skuteczności, ale część z nich można spokojnie przetestować.

• Ciepłe okłady (39 stopni Celsjusza na 12 godzin)
• Ćwiczenia fizyczne i zwiększenie aktywności fizycznej
• Akupunktura
• Dieta wegetariańska, wegańska, usunięcie z diety cukru
• Suplementy diety kwasy tłuszczowe omega 3, magnez, cynk, witaminy E, B1, B6, D)
• Rzucenie palenia
• Redukcja stresu
• Odpoczynek i relaks w trakcie miesiączki
• TENS (przezskórna elektryczna stymulacja nerwów przy pomocy małego urządzenia)

U ginekologa z bolesnymi miesiączkami

Przed wizytą u lekarza warto zastanowić się nad kilkunastoma pytaniami.

1. Czy miesiączki były zawsze bolesne czy dopiero od niedawna? (wcześniej miesiączki nie były bolesne)?
2. W którym roku życia była pierwsza miesiączka?
3. Ile dni trwa miesiączka (pierwszy dzień – ostatni dzień miesiączki)?
4. Co ile dni pojawia się miesiączka (pierwszy dzień miesiączki – pierwszy dzień następnej miesiączki?).
5. Kiedy był pierwszy dzień ostatniej miesiączki?
6. Czy jest Pani/jesteś aktywna seksualnie?
7. Czy bóle występowały, ZANIM pojawiła się pierwsza miesiączka?
8. Proszę opisać ten ból.
Kiedy się zaczyna? Jak długo trwa? W którym miejscu? Czy promieniuje?
Jak to oceni Pani/ oceniasz w skali 10 stopniowej: 0 – zupełny brak bólu do 10 – najsilniejszy wyobrażalny ból. Proszę podać liczbę.

9. Jak bardzo obfite są miesiączki? Co ile godzin zmienia Pani/ zmieniasz podpaskę/tampon w ciągu pierwszych dni miesiączki? Ile podpasek/tamponów zużywa Pani/ zużywasz na jedną miesiączkę?
10. Czy w trakcie miesiączki występują inne, dodatkowe objawy?
Nudności? Wymioty? Bóle głowy? Biegunka? Zmęczenie? Ból pleców? Skurcze mięśni?
Utrata apetytu? Drażliwość? Nerwowość? Zmiany nastroju?
11. Czy przyjmuje Pani/przyjmujesz leki, aby ulżyć sobie w bólu? Jakie, w jakich dawkach, jak często? Jaki jest ich efekt działają? Inne leki na stałe?
12. Czy choruje Pani/chorujesz na coś przewlekle?
13. Czy zdarza się Pani/Tobie nieobecność w szkole lub w pracy?
14. Czy w rodzinie kobiety cierpią na podobne dolegliwości?
15. Czy w rodzinie kobiety cierpią na endometriozę lub inne choroby układu płciowego?
16. Czy ma Pani/ masz alergie, uczulenia, np. na leki?

Pamiętaj!

Przedstawiam tu tylko wybrane możliwości. Kiedy nie pomagają wyżej opisane metody, będziemy posiłkować się bardziej dokładnymi badaniami, a być może leczeniem chirurgicznym.

Do ginekologa powinnaś zgłosić się zawsze, gdy coś Cię niepokoi.
To twój lekarz ginekolog będzie decydował o właściwym postępowaniu w Twojej sytuacji.
Przed zażyciem leku, zawsze zapoznaj się z ulotką.

W leczeniu pierwotnego bolesnego miesiączkowanie ważne jest prowadzenie kalendarzyka, w którym zaznaczamy przez 3-6 miesięcy:

• Dni, w których występuję miesiączka
• Nasilenie krwawienia
• Nasilenie bólu (np. w skali 0-10)
• Przyjmowane leki (jakie, w jakiej dawce, ile razy)
• Efekt leków

Bibilografia:

www.acog.org/Clinical-Guidance-and-Publications/Committee-Opinions/Committee-on-Adolescent-Health-Care/Dysmenorrhea-and-Endometriosis-in-the-Adolescent

Bolesne miesiàczkowanie w ginekologii dziecięcej i dziewczęcej.
Dysmenorrhea in pediatric and adolescent gynaecology.
Drosdzol Agnieszka, Skrzypulec Violetta Ginekolgia Polska. 2008, 79, 499-503

Bolesne miesiączkowanie u dziewcząt i młodych kobiet . Agnieszka Białka,
Klaudia Wiewióra, Ewa Kała i inni, Ginekologia po Dyplomie, 2018.05